Mijn aardappeloogst is alweer een week of drie geleden, maar het blijft leuk te vertellen over dit succesvolle aardappeljaar. Hier zie je een deel van mijn oogst van “Koopmans Blauwe”, een klein maar lekker stevig, smakelijk aardappeltje. Als licht kruimige kookaardappel doet hij het zeer goed op je bord. Maar de Koopmans is nog van meer markten thuis: nadat ik een zakje aan mijn collega Saskia had gegeven, bleek al snel dat je er nog meer lekkers mee kunt bereiden. Saskia is een echte Bourgondiër en ook een Vlaamse, dus het kon niet anders dan dat ze er meteen frieten van begon te maken, en die smaken dus ronduit goddelijk. “Normaal eet ik altijd mayonaise bij de frieten die ik van supermarktaardappelen maak,” bracht Saskia verslag uit, “maar bij deze had ik helemaal geen mayonaise meer nodig, zo lekker zijn die aardappels van jou! Nu snap ik waarom jij een moestuin hebt!”

Inderdaad, aardappels uit eigen tuin: dat is zo ongeveer de essentie van moestuinieren. De smaak die je eigen aardappels je geven, vind je nergens. Het mooiste is als je ze eet op de dag dat je ze uit de grond hebt gehaald; de suikers in de aardappels beginnen namelijk aan een veranderingsproces nadat je ze hebt losgemaakt van de plant. Hoe sneller na de oogst je ze eet, hoe lekkerder.
Maar het is natuurlijk ook het hele gedoe dat je ervan hebt wat het zo bevredigend maakt zelf aardappels te kweken. Eind maart begon het plezier al: ik legde mijn pootaardappelen binnen op de vensterbank, om ze te laten voorkiemen. Op de vensterbank leggen is veel beter dan ze in het donker laten liggen. In het donker maken ze, op zoek naar dat ene straaltje licht in de verte, namelijk lange, dunne, slappe scheuten aan, waarmee ze veel energie verliezen; leg je ze daarentegen achter glas in de zon, dan krijgen ze mooi stevige, korte scheuten en barsten je aardappels van de energie op het moment van poten.

Dat voorkiemen is een spannende beginfase: vaak ga ik even kijken of er al mooie scheutjes tevoorschijn komen. Dit jaar had ik zes soorten aardappels, en geboeid observeerde ik de verschillen: de kiemsnelheid was bij elke aardappel anders, evenals de dikte en de grootte van de scheuten.
Daarmee is de spanning nog niet over, want je krijgt vervolgens de Grote Beslissing wanneer de voorgekiemde aardappeltjes nou de grond in kunnen. Normaalgesproken is dat de tweede week van april, maar stel dat het nog gaat vriezen? Dat kun je niet hebben, aardappels zijn daar erg gevoelig voor. En trouwens, los daarvan: de grond mag sowieso niet te koud zijn, want aardappels zijn koukleumen. Ze doen niks als de kou nog in de grond zit. Tja, hoe ga je dat nou weer uitvinden, of de aarde warm genoeg is voor je aardappels? Het schijnt een ouderwets gebruik te zijn met je blote billen op de aarde te gaan zitten. Als je dan denkt: “Hè bah, wat koud!”, dan kunnen je aardappels dus nog niet de grond in. Haha, ik heb dat niet gedaan. Ik houd het bij mijn vingers, die vind ik gevoelig genoeg.
Dit jaar gingen mijn aardappels 15 april de grond in. Hoe het verder ging, en welke aardappeltips ik voor je heb, lees je in mijn volgende post.

Het prettige aan knoflook is dat je het een jaar lang kunt bewaren, mits je het maar de goede behandeling geeft. Wat ik doe, is de knoflookbollen eerst te drogen leggen in mijn kas, want daar drogen ze het snelst. Als ik je een tip mag geven: laat ze kurkdroog worden. Hoe droger, hoe langer je ze kunt bewaren, namelijk. Ik laat ze net zo lang in de kas liggen totdat de buitenste blaadjes helemaal zijn verschrompeld. Daarna haal ik de wortels eraf en berg ik ze op in een rieten mandje, in de koelste (maar wel vorstvrije), droogste, donkerste plek die ik heb – hoe meer ventilatie, hoe beter.
In plaats van in rieten mandjes kun je knoflook natuurlijk ook lekker ouderwets vlechten. Dan hang je zo’n streng in je keuken – voor die authentieke Franse, Italiaanse feel in je huis. Het hele jaar door kun je er vervolgens bolletjes van plukken.

Knoflook vlechten moet je trouwens wel even leren, het is een hele kunst op zich. Gelukkig hebben we daarvoor Youtube. Hier zie je een leuk Amerikaans filmpje over hoe je knoflook vlecht:

Mijn dikste knoflookbollen houd ik dit jaar apart – die zijn om in het najaar teentjes van te planten. Volgend jaar ga ik weer nieuwe pootteentjes kopen bij de zaadhandel, want als je steeds blijft doorkweken uit dezelfde bollen, kunnen zich op den duur allerlei virussen ophopen in je planten.
Nou, heb ik je genoeg inspiratie gegeven om dit najaar ook knoflook te planten? Dan zou ik je aanraden ze op een klein terpje te zetten, zodanig dat hun puntje net boven de grond uitsteekt. In herfst en winter kan het namelijk nogal nat worden, en hoewel de kou knoflook een push geeft om in het voorjaar lekker te knallen, kan het soms wel erg nat zijn in de donkere dagen, en zo’n terpje houdt je knoflook dan zo droog mogelijk. De dikste knoflookbollen krijg je altijd als er lekker wat regen valt in de periode dat de plant aan het wortelen is, er vervolgens lekker veel zon is wanneer hij daarna teentjes aan het vormen is, en je mooi droog weer hebt in de afrijpfase. Nou, je begrijpt het zeker wel: knoflook kan elk jaar weer anders uitpakken, hoe goed je je best ook doet. Maar dat maakt het ook wel weer spannend, vind ik. Never a dull moment met knoflook.

Een van mijn trouwe volgers vroeg me van de week wanneer je knoflook nou kunt oogsten. Ze wist niet hoe je kunt zien of de knoflookbolletjes al rijp zijn.
Het antwoord is: knoflook is rijp als het loof bruin begint te worden en op omvallen staat. Meestal gebeurt dat in juli:

Helaas had ze geen geluk met haar knoflook dit jaar: ze stuurde me een foto van hoe ze een zielig pootteentje uit de grond haalde – er was geen mooie dikke bol vol teentjes uit dat ene teentje gegroeid. Wat was er fout gegaan? Ze had de knoflook in een pot geplant, en de aarde zag er vrij nat uit – ik kreeg zo’n donkerbruin vermoeden dat haar knoflook te nat heeft gestaan, en daar houdt deze mediterrane klant helemaal niet van. Knoflook wortelt het liefst in de meest losse of zanderige grond die er maar is: dan heeft de plant de ruimte om te groeien en wordt hij niet te nat, omdat het regenwater daarin snel naar beneden zakt. Waar je bij knoflook ook erg op bedacht moet zijn, is Sclerotium cepivorum, een witte schimmelziekte die de wortels van lookplanten (zoals ui, bieslook, prei en knoflook) doet rotten, waardoor de plant niet lekker kan doorgroeien en uiteindelijk helemaal stilvalt. De sporen van Sclerotia – kleine zwarte pitjes – kunnen tot wel 7 jaar overleven in de grond. De beste remedie is dus op die plek 7 jaar lang geen lookplanten meer te zetten.

Hier zie je hoe ik vorige week mijn knoflook oogstte, een geweldig moment vond ik dat. Het wonder der natuur had zich weer voltrokken: één teentje was bij mij wél tig teentjes geworden. Het is natuurlijk niet leuk als dat niet gebeurt, maar zo nu en dan doen planten het nu eenmaal niet in je tuin, daar ontkom je niet aan. Tja, het maakt me ook wel weer des te blijer als ze wél doen wat ik wil. Het oogstmoment bezorgt me dan een bijzonder geluksgevoel. Alles komt erin samen: het vooraf maken van de plattegrond van m’n moestuin (“dáár zet ik dit jaar de knoflook”), het uitzoeken van de dikste teentjes (want dat worden de mooiste bollen), het voorbereiden van de grond, het planten, het omhoog zien komen van de eerste groene blaadjes, het wieden, het vaak even kijken, het lange, spannende wachten… En dan kun je er daarna ook nog eens lekker van gaan eten, kortom: happy mind – happy body, oftewel: tuinieren is veel werk en soms ga je totaal de mist in, maar het maakt écht gelukkiger.
In mijn volgende post vertel ik hoe je knoflook kunt bewaren, en geef ik tips over hoe je het moet planten.